ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر رواناب حوزه آبخیز بابلرود با استفاده از مدل IHACRES

    چکیده حوزه آبخیز بابلرود در استان مازندران در سالیان اخیر حوادث اقلیمی متفاوتی را تجربه نمود. بر این اساس لزوم بررسی هر چه بیشتر تأثیر تغییر اقلیم بر رواناب این حوزه آبخیز مورد تأکید قرار می­گیرد. این کار از طریق مدل­های تغییر اقلیم که قادر به شبیه­سازی متغیرهای اقلیمی هستند؛ انجام می­پذیرد. به­دلیل عدم پیش­بینی پارامترهای آب و هواشناسی در مقیاس نقطه­ای توسط مدل­های تغییر اقلیم، ابزار واسطی به­نام مولد هواشناسی ابداع گردید که توسط آن می­توان تغییر اقلیم را در مقیاس نقطه­ای و ایستگاه موردنظر ارزیابی کرد. در این تحقیق با استفاده از این روش، داده­های مدل گردش عمومی جو HadCM3 با به­کارگیری نرم افزار LARS-WG طبق سه سناریوی A2، B1 و A1B برای دوره­های زمانی اول (2065-2046) و دوم (2099-2080) ریزمقیاس شدند. نتایج حاصل از ارزیابی تغییراقلیم، تغییر میزان بارش در حوضه مورد مطالعه را از 43- تا 32+ درصد بیان نمود. این حدود تغییرات با افزایش بارش در ماه­های پربارش و کاهش شدید بارندگی در ماه­های کم بارش تابستان همراه بود. همچنین افزایش دمای سالانه به­طور میانگین حدود 4/1 سانتی‌گراد تا 6/3 سانتی‌گراد، به­ویژه در ماه­های گرم سال نمود بیشتری خواهد داشت. پس از این مرحله مقادیر پیش­بینی شده دما و بارش توسط مدل اقلیمی HadCM3، به مدل بارش-رواناب IHACRES داده شد و تغییرات دبی در دو دوره اول و دوم مشخص گردید. میانگین دبی ماهانه دوره پایه (42/17 متر مکعب) نسبت به میانگین دوره اول (82/14 متر مکعب) و میانگین دوره دوم (20/14 متر  مکعب) بیشتر بود که این موضوع به کاهش 15 تا 5/18 درصدی در میزان میانگین رواناب ماهانه اشاره دارد. براساس یافته های این پژوهش افزایش دما و کاهش میزان بارش در طی سال­های آینده منجر به کاهش رواناب و منابع آبی موجود به­واسطه فرآیند تبخیر و خشکی بیشتر حوزه آبخیز خواهد شد که به تبع آن با تأثیر بر اقلیم منطقه در آینده­ای نه چندان دور، تعداد و شدت وقایع سیل و خشکسالی افزایش خواهد یافت.